Jakim językiem zwracasz się zazwyczaj do siebie? W ciągu dnia przechodzi nam przez głowę mnóstwo myśli. Niektóre mogą skłaniać do refleksji, a na inne możemy nawet nie zwracać uwagi. Każdy z nas mówi do siebie w konkretny sposób i w określonym tonie. Myśli, które przychodzą nam do głowy, czyli nasza wewnętrzna narracja, mogą być wspierające i życzliwe lub surowe i krytykujące. To jak o sobie myślisz i w jaki sposób zwracasz się do samego siebie, wpływa na Twoje emocje oraz zachowanie.

Perfekcjonizm

Nieadekwatne standardy i oczekiwania wobec siebie, umniejszanie sukcesów i wyolbrzymianie porażek oraz dążenie do perfekcji za wszelką cenę, to tylko niektóre elementy perfekcjonizmu. Przekonanie o byciu niewystarczająco dobrym wpływa na nasze samopoczucie na co dzień i może prowadzić do stawiania sobie jeszcze większych, niemożliwych do spełnienia wymagań i stałego podnoszenia poprzeczek. Niepowodzenie w realizacji wyznaczonych, często nierealnych do spełnienia celów może działać na zasadzie błędnego koła i utwierdzać w przekonaniu o byciu niewystarczająco dobrym. Mówienie do siebie w sposób surowy i krytykujący może pogłębiać lęk, smutek czy poczucie winy, co obniża poczucie własnej wartości.

Zidentyfikuj samokrytyczne myśli

Następnym razem, gdy uda Ci się zauważyć krytyczną myśl, spróbuj zatrzymać się na moment i zastanów się:

• Co się w tym momencie wydarzyło? Jakie są fakty?
• Jakie myśli przyszły Ci do głowy? Nasze myśli czasem mają postać słów lub obrazów. Pomyśl o tym, jakie słowa skierowałeś do siebie? Czy były one krytyczne czy wspierające?
• Jak Twoje myśli wpłynęły na emocje? Czy sprawiły, że poczułeś się lepiej czy gorzej?
• Co powiedziałbyś swojemu przyjacielowi w takiej samej sytuacji? Czy byłbyś równie surowy i krytykujący jak w stosunku do siebie? Czy użyłbyś podobnych słów? A jeśli nie, to jakich?
• Jakie korzyści mogłoby przynieść Ci okazanie sobie samowspółczucia w tej sytuacji, jeśli mówiłbyś do siebie życzliwym głosem?

Poszukaj dowodów

Jeżeli udało Ci się zidentyfikować to, w jaki sposób, w sytuacjach gdy np. popełniasz błąd, zazwyczaj zwracasz się do siebie, warto zastanowić się nad tym, czy Twoja myśl jest prawdziwa. Pamiętaj, że myśli to nie fakty. Jeśli do głowy przyjdzie Ci pewna myśl, spróbuj poszukać dowodów za i przeciw. Spróbuj odnosić się wyłącznie do faktów. Czasem nasze myśli są zniekształcone i patrzymy na rzeczywistość przez “filtr mentalny”. To powoduje, że zwracamy uwagę na te sytuacje i wydarzenia, które potwierdzają nieprawdziwe i przykre przekonania, które mamy na swój temat. Niestety często pomijamy te informacje, które nie pasują do naszego systemu przekonań – wtedy nie bierzemy ich pod uwagę lub umniejszamy ich znaczeniom. Sformułowanie nowej, alternatywnej i bardziej wspierającej myśli, może wpłynąć na nasz nastrój i polepszyć samopoczucie.

Samowspółczucie

Każdy z nas popełnia błędy. Perfekcjonizm czasem jednak powoduje, że trudno nam przebaczyć samym sobie oraz okazać samowspółczucie i życzliwość. Kristin Neff, autorka przytoczonych na samym początku słów, wyróżnia trzy, kluczowe elementy samowspółczucia, które warto znać, chcąc stawać się dla siebie coraz bardziej wyrozumiałym towarzyszem. Po pierwsze mówimy o życzliwości wobec samego siebie zamiast surowej krytyki i postawy oceniającej. Drugi element – wspólne człowieczeństwo – nawiązuje do tego, że każdy z nas zmaga się z podobnymi życiowymi wyzwaniami. Istotna jest więc bliskość z innymi osobami, a nie izolowanie się od innych. Ostatni element stanowi uważność na swoje uczucia i odczuwane emocje. Obserwuj – ale nie oceniaj.

Podsumowanie

To w jaki sposób do siebie mówimy, wpływa na nasze samopoczucie i emocje, które odczuwamy. Wyrozumiałość względem siebie oraz bardziej przyjazny, życzliwy i wspierający ton, są budujące i sprawiają, że stajemy się coraz lepsi dla samych siebie.

Na podstawie:

Sharon Martin, “Perfekcjonizm. Jak uwolnić się od samokrytyki, zbudować stabilne poczucie własnej wartości i odnaleźć wewnętrzną równowagę”