Wypalenie, burnout pracownika.
Jak reagować?

Współczesne tempo funkcjonowania, wystawienie na ciągłe oddziaływania czynników stresogennych oraz wymagania zawodowe mogą stać się przyczyną występowania stanu wypalenia zawodowego, zwanego potocznie “burnout”. Ten stan może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, obniżenia produktywności i pogorszenia atmosfery w miejscu pracy. Gdy nasi pracownicy mówią nam, że są wypaleni, jako pracodawcy musimy wziąć to poważnie i odpowiednio zareagować. 

W tym artykule omówimy, jak rozpoznać wypalenie zawodowe u pracowników i jak skutecznie na to zareagować.

Wypalenie w pracy, przykładowa sytuacja:

Jest poniedziałkowe przedpołudnie, a ja, jako specjalista działu HR, właśnie rozpoczynam pracę w biurze. Nagle do mojego gabinetu wchodzi jeden z pracowników, którego nazwijmy Adamem. Widzę, że Adam wygląda na zmęczonego i zaniepokojonego. Kiedy siada, wyraźnie nerwowo bierze głęboki oddech i mówi: “Chciałbym porozmawiać z tobą. Jestem wypalony.”

Jako HR, w takiej sytuacji, moja reakcja musi być empatyczna i profesjonalna. Oto jak mogę odpowiedzieć na tę sytuację:

Wyrażenie zrozumienia:

• Po wysłuchaniu, co Adam ma do powiedzenia, potwierdzam, że rozumiem, jakie jest jego uczucie i że jestem gotów wysłuchać go uważnie. Mogę powiedzieć coś w stylu: “Dziękuję, że podzieliłeś się swoimi uczuciami. Jestem tutaj, aby ci pomóc, i jestem zaniepokojony twoim stanem.”

Zapewnienie prywatności:

• Upewniam się, że nasza rozmowa jest w pełni poufna i że Adam czuje się swobodnie wyrazić swoje myśli i uczucia. Zamykam drzwi gabinetu i zapewniając go, że to, co zostanie powiedziane, pozostanie między nami.

Pytania i zdobywanie informacji:

Zadaję pytania w celu lepszego zrozumienia sytuacji. Może zapytać o to, co konkretnie sprawia, że Adam czuje się wypalony, jakie są główne źródła stresu, czy są jakieś wydarzenia osobiste lub zawodowe, które mogą przyczynić się do tego stanu.Inne pytania:

• Jakie konkretnie sytuacje w pracy wydają się powodować u ciebie największy stres i poczucie wypalenia?
• Czy są jakieś wydarzenia osobiste lub zawodowe, które mogą wpływać na twój stan emocjonalny i dobre samopoczucie w pracy?
• Jakie konkretne objawy odczuwasz, które skłaniają cię do stwierdzenia, że jesteś wypalony?
• Czy istnieją okoliczności lub zadania w pracy, które wcześniej sprawiały ci radość, ale teraz wydają się być źródłem frustracji?
• Czy czujesz, że obecnie otrzymujesz odpowiednie wsparcie i zasoby, aby skutecznie radzić sobie z wymaganiami zawodowymi?
• Czy jest coś, co moglibyśmy zrobić, aby poprawić twoje doświadczenia w miejscu pracy i pomóc ci w radzeniu sobie z wypaleniem?
• Czy czujesz, że masz właściwą równowagę między życiem zawodowym a osobistym? Czy są jakieś zmiany, które moglibyśmy wprowadzić, aby poprawić tę równowagę?
• Czy korzystasz z dostępnych świadczeń i programów wsparcia dla pracowników w zakresie zdrowia psychicznego? Czy są jakieś inne usługi, które moglibyśmy zapewnić, aby ułatwić ci radzenie sobie z wypaleniem?
• Jakie konkretne zmiany w organizacji lub środowisku pracy uważasz za najważniejsze do podjęcia w celu zapobiegania wypaleniu i poprawy dobrostanu pracowników?

Warto pamiętać, że każda rozmowa powinna być prowadzona w sposób indywidualny, a zadawane pytania powinny być dostosowane do konkretnej sytuacji i potrzeb pracownika. Celem jest zrozumienie problemów, jakie pracownik doświadcza, i wspólna praca nad znalezieniem rozwiązań, które pomogą mu wrócić do zdrowia psychicznego i odzyskać zaangażowanie w pracę.

Wsparcie i doradztwo:

• Wyrażam swoje wsparcie i wskazuję, że jestem gotów pomóc mu w znalezieniu rozwiązań. Mogę zaproponować możliwość skonsultowania się z ekspertem ds. zdrowia psychicznego lub zapewnienia dostępu do specjalistycznych programów wsparcia.

Rozważenie rozwiązań:

• Razem z Adamem rozważamy potencjalne rozwiązania, które mogą pomóc mu w radzeniu sobie z wypaleniem zawodowym w ramach moich możliwości i wiedzy.  To może obejmować modyfikację obowiązków, dostosowanie harmonogramu pracy, zorganizowanie czasu na odpoczynek. 

Przykład, kiedy firma ma wsparcie psychologiczne:  Razem z Adamem rozważamy potencjalne rozwiązania, które mogą pomóc mu w radzeniu sobie z wypaleniem zawodowym. Proponuje Adamowi skorzystanie z pomocy specjalisty, który odpowiednio zidentyfikuje problem i nakreśli strategie działania. Sama również kontaktuje się specjalistą z doświadczeniem w biznesie, żeby porozmawiać o tej sytuacji i co mogę zrobić w ramach moich możliwości.

Śledzenie i monitorowanie:

• Zapewniam Adamowi, że będziemy śledzić jego sytuację i regularnie się z nim komunikować, aby upewnić się, że wprowadzone działania przynoszą oczekiwane rezultaty i że czuje się on lepiej.

Edukacja i profilaktyka:

• W związku z tą sytuacją, podejmuję także kroki w celu edukowania pozostałych pracowników na temat znaczenia dbania o zdrowie psychiczne, wypalenia zawodowego oraz dostępnych wsparcia.

Ważne jest, aby reagować na takie sytuacje z empatią i profesjonalizmem. Wspierając pracowników w trudnych chwilach, tworzymy zdrowsze i bardziej opiekuńcze środowisko pracy, co z kolei przyczynia się do zwiększenia zaangażowania i produktywności w organizacji. Jeśli czujesz, że nie jesteś gotowy na zapewnienie takiego wsparcia i rozmowy, postaraj się skierować osobę w potrzebie do specjalisty, gdzie może tę pomoc uzyskać. Ważne aby postarać się wykazać wyrozumiałością i zrozumieniem, chęcią pomocy.

Jak zareagować, gdy pracownik mówi o wypaleniu zawodowym?

• Słuchaj uważnie:

Najważniejszą rzeczą, jaką możemy zrobić, gdy pracownicy mówią nam o swoim wypaleniu, jest wysłuchanie ich uważnie. Dajmy im przestrzeń do wyrażenia swoich uczuć i doświadczeń.Czasami najważniejsze jest to, żeby zostać wysłuchanym i mieć przestrzeń na powiedzenie o swoich uczuciach. Nie czuj się w obowiązku do udzielania raz/porad. Ważne, żeby druga strona miała świadomość, że jesteś prawdziwie zatroszczony o jego/jej stan. Warto zadać pytania, aby lepiej zrozumieć, co mogło doprowadzić do tego stanu, i jakie czynniki w pracy lub poza nią mogą wpływać na ich zdrowie psychiczne.

• Zapewnij wsparcie:

W momencie, gdy pracownik oświadcza, że jest wypalony, ważne jest, aby pokazać empatię i zaoferować wsparcie. Przypomnijmy pracownikom, że ich zdrowie psychiczne jest dla nas ważne i jesteśmy gotowi współpracować nad znalezieniem rozwiązań. Być może warto rozważyć program wsparcia, w tym dostęp do specjalistów ds. zdrowia psychicznego, aby pracownicy mieli wsparcie w radzeniu sobie z wypaleniem.

• Zidentyfikuj źródła problemów:

Aby efektywnie pomóc pracownikom, musimy zidentyfikować źródła wypalenia w miejscu pracy. Czy jest to nadmierny obciążenia pracą, brak odpowiedniego wsparcia zespołu, czy też niewłaściwa równowaga między życiem zawodowym a prywatnym? Jeśli chciałbyś/chciałabyś zrozumieć występujący problem warto zapytać się o to, czy osoba zaobserwowała to u innych wspólpracowników, zapytać o potrzebę szerokiej opieki i możliwość przeprowadzenia anonimowej ankiety na ten temat. Może Tobie w tym pomóc przeprowadzenie ogólnej ankiety dotyczącej samopoczucia w miejscu pracy.

 Analizując te czynniki, możemy wprowadzić odpowiednie zmiany i rozwiązać problemy, które wpływają na stan wypalenia.

• Wspieraj równowagę pracy i życia:

Warto stworzyć środowisko pracy, które wspiera równowagę między pracą a życiem osobistym. Zachęcajmy pracowników do korzystania z urlopów, wyznaczania realistycznych celów i rozwiązywania problemów na bieżąco. Ważne, żeby czas urlopu był czasem odpoczynku i chwilą zapomnienia o codziennych obowiązkach.  Jeśli nie czujesz się na siłach, aby zapewniać pomoc w tym zakresie, postaraj się nawiązać wspołpracę ze specjalistą zdrowia psychicznego, który wesprze i będzie psychoedukował na temat dobrego odpoczynku i regeneracji.

Wsparcie w zakresie elastycznych godzin pracy i pracy zdalnej może również pomóc w zmniejszeniu poziomu stresu i wypalenia.

• Zachęcaj do dbania o zdrowie psychiczne:

Wdrożenie programów promujących zdrowie psychiczne w miejscu pracy może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wypalenia zawodowego. Możemy organizować warsztaty, szkolenia lub zajęcia relaksacyjne, które pomogą pracownikom radzić sobie ze stresem i dbać o swoje dobre samopoczucie.

• Wprowadź zmiany organizacyjne:

Jeśli zidentyfikujemy systemowe lub strukturalne przyczyny wypalenia, powinniśmy dążyć do wprowadzenia odpowiednich zmian organizacyjnych. Może to obejmować restrukturyzację zadań, lepsze zarządzanie obciążeniem pracą lub usprawnienie procesów pracy.

• Monitoruj sytuację:

Reakcja na wypalenie nie powinna być jednorazowym działaniem. Ważne jest, aby regularnie monitorować sytuację i komunikować się z pracownikami. Upewnijmy się, że wprowadzone zmiany przynoszą oczekiwane efekty i w razie potrzeby dostosujmy strategię.

Podsumowując, reakcja na sygnały wypalenia zawodowego od pracowników wymaga zrozumienia, empatii i skutecznych działań. Wspierając zdrowie psychiczne naszych pracowników, tworzymy zdrowsze i bardziej produktywne miejsce pracy. Znalezienie właściwego rozwiązania może wymagać czasu i zaangażowania, ale jest to inwestycja w dobrostan naszych pracowników oraz sukces naszej organizacji.

Nagranie webinaru: Jak rozmawiać z pracownikami o wypaleniu zawodowym i jak ich wspierać >>

Zestaw pomocnych pytań podczas rozmowy z pracownikiem o wypaleniu zawodowym 

Jak rozpoznać wypalenie zawodowe?

Rozpoznanie wypalenia zawodowego u pracowników może być czasem trudne, ponieważ objawy tego stanu mogą być różnorodne i nie zawsze są jednoznaczne. Warto jednak zwracać uwagę na pewne sygnały, które mogą wskazywać na to, że pracownicy są wypaleni. 

Oto kilka typowych objawów wypalenia zawodowego:

• Obniżona produktywność: Pracownicy, którzy kiedyś byli skuteczni i wydajni, nagle zaczynają wykazywać spadek w swojej efektywności i wydajności. Mogą mieć trudności z wywiązywaniem się z obowiązków, które wcześniej były dla nich łatwe.
• Brak zaangażowania: Wypaleni pracownicy często tracą entuzjazm i zaangażowanie w wykonywaną pracę. Wydają się być obojętni na cele organizacji i nie wykazują chęci wniesienia dodatkowego wkładu.
• Częstsze absencje i spóźnienia: Osoby cierpiące na wypalenie mogą częściej niż zwykle brać zwolnienia lekarskie, spóźniać się do pracy lub próbować uniknąć obowiązków.
• Emocjonalne wyczerpanie: Pracownicy wypaleni emocjonalnie mogą wykazywać oznaki chronicznego zmęczenia, frustracji, irytacji lub zniechęcenia. Ich reakcje na stres mogą być wyolbrzymione lub niestosowne.
• Izolacja społeczna: Wypaleni pracownicy mogą wycofywać się z interakcji społecznych w miejscu pracy. Unikają kontaktu z kolegami, unikają uczestnictwa w spotkaniach lub imprezach firmowych.
• Zmiany w zachowaniu i nastroju: Wypaleni pracownicy mogą wykazywać nagłe zmiany w zachowaniu i nastroju. Mogą stać się bardziej skonfliktowani, zirytowani lub bardziej reaktywni emocjonalnie.
• Zwiększony dystans od pracy: Kiedy pracownik, który wcześniej był zaangażowany w swoją pracę, zaczyna unikać odpowiedzialności i starań w wykonywaniu obowiązków, może to wskazywać na wypalenie.Widoczne przemęczenie, łatwe wzbudzanie silnych reakcji emocjonalnych

Warto zaznaczyć, że te objawy mogą mieć również inne przyczyny, dlatego ważne jest, aby podchodzić do tego tematu z wrażliwością i rozumieniem. Jeśli zaobserwujemy u pracownika kilka z wymienionych wyżej symptomów, warto z nim rozmawiać i w razie potrzeby zaoferować wsparcie psychologiczne. Często organizowanie szkoleń z zakresu zarządzania stresem oraz promowanie zdrowego stylu życia w miejscu pracy może przyczynić się do zapobiegania wypaleniu zawodowemu i poprawy dobrostanu pracowników.To jakie podejście do wsparcia psychologicznego będziesz budował w swojej organizacji będzie miało wpływ na gotowość i otwartość współpracowników do korzystania z niej bez przeszkód, obaw i wstydu.

Zobacz webinary, które poruszają temat wypalenia zawodowego. >> link 

Pobierz kluczowe pytania w ankiecie badającej wypalenie

Jak wprowadzić w firmie procedury i politykę zapobiegającą wypaleniu zawodowemu

Wprowadzenie procedur i polityki mających na celu zapobieganie wypaleniu zawodowemu w firmie może być skutecznym krokiem w poprawie dobrostanu pracowników oraz atmosfery w miejscu pracy. Oto kilka kroków, które można podjąć w celu wprowadzenia takich rozwiązań:

• Badanie i identyfikacja problemu: Przeprowadź badanie wśród pracowników, aby zrozumieć, czy istnieje problem wypalenia zawodowego w Twojej firmie i zidentyfikować główne źródła stresu. Możesz wykorzystać ankiety, wywiady czy spotkania grupowe, aby pozyskać informacje od pracowników na ten temat.
• Współpraca z działem HR: Dział HR odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu. Współpracuj z działem HR, aby opracować politykę i procedury, które będą odpowiednio adresować kwestie związane z wypaleniem.
• Polityka równowagi między pracą a życiem prywatnym: Wprowadź politykę zachęcającą do utrzymania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Wspieraj elastyczne godziny pracy, opcje pracy zdalnej i zachęcaj do korzystania z urlopów.
• Programy wsparcia zdrowia psychicznego: Zapewnij pracownikom dostęp do programów wsparcia zdrowia psychicznego, takich jak sesje coachingowe, doradztwo psychologiczne czy warsztaty z zarządzania stresem.
• Szkolenia z umiejętności radzenia sobie ze stresem: Organizuj szkolenia i warsztaty, które pomogą pracownikom rozwijać umiejętności radzenia sobie ze stresem, zarządzania czasem i podnoszenia odporności psychicznej.
• Eliminacja nadmiernego obciążenia pracą: Monitoruj i analizuj obciążenie pracą, aby unikać nadmiernej ilości zadań na jednego pracownika. Jeśli to możliwe, rozważ rozdzielenie zadań lub zatrudnienie dodatkowej siły roboczej.
• Dbałość o kulturę organizacyjną: Stwórz kulturę organizacyjną, która promuje otwartość, wsparcie i szacunek. Zachęcaj do regularnej komunikacji między pracownikami i menedżerami.
• Monitorowanie i dostosowanie: Regularnie monitoruj skuteczność wprowadzonych procedur i polityki. Badaj wskaźniki związane z wypaleniem zawodowym i reaguj na ewentualne problemy, dostosowując działania w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby pracowników.
• Włącz liderów organizacji: Włącz liderów organizacji do działań mających na celu zapobieganie wypaleniu zawodowemu. Zaangażowanie kadry zarządzającej może wpłynąć na sukces i skuteczność wdrażanych rozwiązań.
• Edukacja pracowników: Edukuj pracowników na temat wypalenia zawodowego, jego objawów oraz dostępnych wsparcia. Działaj w kierunku zmiany postrzegania zdrowia psychicznego w miejscu pracy i promuj aktywne podejście do dbania o dobrostan pracowników.

Wprowadzenie procedur i polityki zapobiegającej wypaleniu zawodowemu wymaga zaangażowania całej organizacji i długofalowego podejścia. Pamiętaj, że każda firma jest unikalna, więc dostosuj te kroki do specyficznych potrzeb i warunków w Twojej organizacji. Dążenie do tworzenia zdrowego i wspierającego środowiska pracy przyniesie korzyści zarówno pracownikom, jak i firmie jako całości.